ခရစ္ယာန္ဘာသာ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ(အက်ဥ္းခ်ဳပ္)

ခရစ္ယာန္ ဘာသာ
Data from Myanmar Online Encyclopedia & Murann

မူလအစမွာ ဂ်ဳးဘာသာမွစတင္ခဲ့သည္။ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတို႔သည္ ေမာေရွ၏ ပညတ္တရား(၁၀) ပါးကို အေျခခံျပီး ကၠဳသေရလ ဟုေခၚေသာ အစၥေရးလူမ်ိဳး မ်ားကိုးကြယ္သည့္ ဘုရားျဖစ္သည္။ ခရစ္ေတာ္ သခင္ေယရႈ ဖြားျမင္ျပီးျပီး၊ ဘုရားသခင္သည္ လူ႔အသြင္ျဖင့္ ကမၻာေလာကသို႔ ၾကြလာျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေၾကျငာခဲ့ရာတြင္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားက လက္မခံႏိုင္ပဲ သခင္ေယရႈကို ကားတိုင္ေပၚတင္သတ္ရန္ ေရာမအာဏာပိုင္ မ်ားကို ေတာင္းဆိုကာ အေသသတ္ခဲ့သည္။ သခင္ေယရႈေသလြန္ျပီး ၃ ရက္ေျမာက္တြင္ က်မ္းစာလာသည္အတိုင္း အေလာင္းေတာ္ေပ်ာက္ဆံုးသြားျပီး ရွင္ျပန္ထေျမာက္ကာ ထြက္ေျပးပုန္းေရွာင္သြားေသာ တမန္ေတာ္မ်ားကို ရက္(၄၀)လံုး ကိုယ္ထင္ျပသခဲ့ျပီး လူေပါင္းမ်ားစြာေရွတြင္ ေကာင္းကင္ဘံုသို႔ စ်န္ပ်ံၾကြသြားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ပိုင္းတြင္ သန္႔ရွင္းေသာဝိညာဥ္ (Holy Spirit) က်န္ရစ္ခဲ့ျပီး ခရစ္ယာန္မ်ားသည္ ၃ ပါးတစ္ဆူအျဖစ္၊ ဘုရာသခင္ (ခမည္းေတာ္)။ သခင္ေယရႈ (သားေတာ္) ႏွင့္ သန္႔ရွင္းေသာဝိညာဥ္ေတာ္ (၃)ပါးကို တစ္ဆူတည္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ကိုးကြယ္ၾကသည္။

ခရစ္ယာန္ဘာသာတြင္ ဘုရားသခင္၏ ၀ိညာဥ္ေတာ္မႈတ္သြင္းျပီး လူသားမ်ားအားေရးသားေစသည့္ သမၼာက်မ္းကို ဘုရားသခင္၏ ေျပာစကားအျဖစ္မွတ္ယူထားၾကသည္။ သခင္ေယရႈ မေမြးဖြားမီက ေရးသားခဲ့ေသာ က်မ္းမ်ားကို ဓမၼေဟာင္းက်မ္း ဟုေခၚျပီး၊ သခင္ေယရႈေမြးဖြားျခင္း(Christmas) ေနာက္ပိုင္းေရးသားေသာ က်မ္းမ်ားကို ဓမၼသစ္က်မ္း ဟုေခၚသည္။ အပါတ္စဥ္ တနဂၤေႏြေန႔ကို ဥပုဒ္ေန႔အျဖစ္သတ္မွတ္ကာ စုေပါင္းကိုးကြယ္၀တ္ျပဳၾကသည္။ ဂိုဏ္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည့္အနက္ ရိုမန္ကက္သလစ္ နွင့္ ပရိုတက္စတင့္ ၂မ်ိဳးသည္ အဓိကကြဲျပားေသာ ဂိုဏ္းႏွစ္ခုျဖစ္သည္။ 
ဂိုဏ္မ်ားသည္ Doctrine ဟုေခၚေသာ က်င့္ဝတ္၊က်င့္ထံုးႏွင့္ အယူအဆမ်ား အနည္းႏွင့္အမ်ား ကြဲျပားၾကသည္။

ရိုမန္ကတ္သလစ္ တြင္ ဘုန္ေတာ္ၾကီး ပုပ္ရဟန္းမင္းကို ဦးေသွ်ာင္အျဖစ္ထားျပီး ဗဟိုဦးစီးစနစ္ဆန္ေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။ ရိုမန္ကတ္သလစ္ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားတြင္ ဘရားသာ၊ ဖာသာ၊ မာသာ (Father, Mother) စသျဖင့္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားကို ေခၚဆိုျပီး ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းၾကီးမ်ားကဲ့သို႔ ငယ္စဥ္ကတည္းက လံုးဝအိမ္ေထာင္မရွိေသာ လူပ်ိဳ၊အပ်ိဳမ်ားျဖစ္သည္။ အိမ္ေထာင္က်သြားပါက ဘုန္းေတာ္ၾကီးဘဝမွ ထြက္ရသည္။ ပရိုတက္စတင့္ဂိုဏ္း၀င္ေသာ မက္သဒစ္ (Methodist)၊ ဘက္ဒစ္ (Baptist)၊ အင္ဂလိကန္ (Englican)၊ လူသာရီယန္ (Lutherian) စသည္တို႔မွဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားမွာ အိမ္ေထာင္ျပဳခြင့္ရွိသည္။

ပရိုတက္စတင့္ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္မ်ား တနဂၤေႏြ ဘုရားဝတ္ျပဳျခင္းတြင္ ဓမၼသီခ်င္း သီဆိုခ်ီးမြမ္းျခင္၊ ဆုေတာင္းျခင္း၊ အလွဴေငြေကာက္ခံျခင္း၊ သံစံုသီခ်င္း သီဆိုတီးမွဳတ္ျခင္း၊ သမၼာက်မ္းစာ ဖတ္ရြတ္ျခင္း၊ စသည့္အစီအစဥ္မ်ား တရားေဒသနာ (Sermon) ေဟာၾကားျခင္းျဖင့္ အဆံုးသတ္ၾကသည္။ ခရစ္ေတာ္ လက္၀ါးကပ္တိုင္ ေပၚတြင္ အေသခံျခင္းသည္ ယံုၾကည္သူ ခရစ္ယာန္မ်ားကို အျပစ္မွလႊတ္ျခင္းအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ပြဲေတာ္ေပးျခင္း (မုန္႔ႏွင့္စပ်စ္ရည္ သံုးေဆာင္ျခင္း)ကို အမ်ားအားျဖင့္ တစ္လတစ္ၾကိမ္ခန္႔ ျပဳလုပ္ဝတ္ျပဳေလ့ရွိသည္။ ရိုမင္ကတ္သလစ္ ဘာသာဝင္မ်ားတြင္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာမ်ားကဲ့သို႔ အလြတ္ရြတ္ဖတ္ျခင္းမ်ားစြာရွိျပီး၊ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားလည္း တရားထိုင္ျခင္း (Meditation) မ်ားလုပ္ေဆာင္ၾကသည္။

ခရစ္ယာန္ဘာသာေရးပြဲလမ္းသဘင္မ်ားတြင္ သခင္ေယရႈေမြးဖြားျခင္း အထိမ္းအမွတ္ ခရစ္စမတ္ ပြဲေတာ္၊ (Christmas) သခင္ေယရႈ ရွင္ျပန္ထေျမာက္ျခင္း အီစတာပြဲေတာ္ (Good Friday and Easter Sunday)၊ သန္႔ရွင္းေသာ ဝိညာဥ္ဆင္းသက္ျခင္း ပင္ေတကုေတၱပြဲ (Pentecost) စသည္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ 



ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္မ်ား
“သခင္ေယရွဳကို ခရစ္ေတာ္အျဖစ္ယံုၾကည္သက္၀င္သူ (သို႔) သခင္ေယရွဳ၏သြန္သင္ေသာတရားကို လိုက္ေလွ်ာက္ေသာသူ ” တို႔ကို ခရစ္ယာန္ျဖစ္သည္ဟု Webster’s Dictionary က အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆို ထားပါသည္။ ခရစ္ယာန္ဟူသည္ မည္သို႔ေသာအရာ ျဖစ္သည္ ဟူေသာအခ်က္မွ အစျပဳရန္ အလြန္သင့္ေတာ္သည္္။ သို႔မဟုတ္ တျခားေလာကီပိုင္းဆိုင္ရာ အနက္ဖြင့္သည္နည္းတူ ခရစ္ယာန္ ဟူေသာ စကားလံုးကို သမၼာတရားေဖာ္ျပခ်က္ႏွင့္မကိုက္ညီပဲ မွားယြင္းစြာ ေဖာ္ျပႏူိင္ပါသည္။

ခရစ္ယာန္ဟူေသာစကားလံုးကို ဓမၼသစ္က်မ္းထဲတြင္ သံုးႀကိမ္တိုင္တိုင္ေတြ႔ရွိႏူိင္သည္။ (တ၊ ၁၁း၂၆၊ ၂၆း၂၈၊ ၁ေပ၊ ၄း၁၆)။
သခင္ေယရွဳ၏ေနာက္လိုက္တပည့္ေတာ္တို႔၏ အက်င့္စရိုက္၊ အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆိုတို႔သည္ ခရစ္ေတာ္ႏွင့္တူေသာေၾကာင့္ အႏိၱအုတ္ၿမံဳ႕တြင္ သူတို႔ကို “ ခရစ္ယာန္မ်ား “ ဟု ပထမအႀကိမ္ ေခၚခဲ့ပါသည္ (တ၊ ၁၁း၂၆)။ မယံုၾကည္သူတို႔က ယံုၾကည္သူတို႔ကို ေနာက္ေျပာင္ေသာသေဘာမ်ိဳးျဖင့္ ခရစ္ယာန္မ်ားဟု ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္း၏အဓိပၸါယ္သည္ “ ခရစ္ေတာ္ပိုင္ဆိုင္ ေသာအဖြဲ႕ ” သို႔ “ ခရစ္ေတာ္၏ ေနာက္လိုက္သူမ်ား ” ျဖစ္သည္။ ၄င္းသည္ Webster’s Dictionary ထဲတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အနက္ဖြင့္ဆိုခ်က္ႏွင့္ ညီညႊတ္သည္။




ျမန္မာႏိုင္ငံ ကက္သလစ္သာသနာ 
ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကက္သလစ္သာသနာစတင္၀င္ေရာက္လာျခင္းသည္ သာသနာျပဳပုဂိၢဳလ္ေတြအားျဖင့္ မဟုတ္ပါ။ ပုဂံေခတ္ နရသီဟပေတ့မင္း လက္ထက္(ျမန္မာသကၠရာဇ္-၆၄၆) ခရစ္ႏွစ္ ေအဒီ-၁၂၈၅ မွာ တ႐ုတ္ဘုရင္ ကူဗလိုင္ခန္က ပုဂံကို က်ဴးေက်ာ္စစ္ဆင္ႏႊဲခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ပိုင္း က်န္စစ္သား ဥမင္ အတြင္းဘက္နံရံ တစ္ေနရာတြင္ ခရူစူးအမွတ္အသားမ်ားႏွင့္ တန္ဆာဆင္ထားေသာ ပဒုမၼာၾကာပြင့္ တစ္ပြင့္ပံုကို ယခုတိုင္ ေတြ႕ရွိ ရပါသည္။

သာသနာျပဳမ်ား မေရာက္လာခင္ ဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ အရင္ဦးစြာ ေရာက္ႏွင့္ခဲ့ၾကသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၄၉၆ တြင္ ပဲခူးကို ေရာက္ရွိခဲ့ေသာ အီတလီႏိုင္ငံ ဂ်င္ႏို၀ါ (Genoa) ၿမိဳ႕မွ Hieronimo ဆိုေသာ ကုန္သည္တစ္ဦး မွတ္တမ္းအရ ပဲခူးၿမိဳ႕မွာေနစဥ္ ကြယ္လြန္သြားေသာ သူ႕ရဲ႕ မိတ္ေဆြကို ဘုရားေက်ာင္းပ်က္ တစ္ခုထဲမွာ သၿဂၤိဳလ္ခဲ့ရတယ္လို႕ ဆိုသည္။

ေအဒီ ၁၄၉၇ ခုႏွစ္ Vasco di Gama က Good Hope အငူကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိသည့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဥေရာပတိုက္သား ကုန္သည္ပြဲစားမ်ား အတြက္ အာရွတိုက္သို႕ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ဖို ရန္ စီးပြားေရးလမ္းေၾကာင္း ပြင့္သြားပါသည္။ အာရွတိုက္ကို ေရာက္လာေသာ ကုန္သည္မ်ား၊ 
ေၾကးစားစစ္သားမ်ားအတြက္ ၀ိညာဥ္ေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ အထူး တာ၀န္ ယူရေသာ Chaplain ေခၚဘုန္းေတာ္ႀကီး တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ေရာက္ရွိလာၾကသည္။ သူတို႕ အာရွတိုက္ကို လာသည္မွာ ဥေရာပတိုက္သားမ်ား ၀ိညာဥ္ေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ျဖစ္သည္။

Malacca မွ Jesuit အသင္းဂိုဏ္း ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားသည္ ၁၆ ရာစု ကုန္ခါနီးတြင္ ပဲခူးသို႔  ႏွစ္ပါးတစ္တြဲ၊ ႏွစ္ပါးတစ္တြဲနဲ႕ ေလးပါး၊ ၁၇ ရာစု အစပိုင္းမွာ အင္း၀ကို ႏွစ္ပါးေရာက္ရွိခဲ့ၾကတယ္လို႕ သိရသည္။ 

ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ သင္ရေသာ ငဇကၤာသည္႕၊ ပၚတူကီနာမည္ Philip di Britto လို႕ေခၚသည္။  သူ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္မလာခင္ ကတည္းက ေပၚတူဂီ စစ္သားေတြဟာ ရခိုင္ဘုရင္မင္း ဖေလာင္း၊ မုတၱမစားေစာဗညား၊ ေတာင္ငူ ဘုရင္ တပင္ေရႊထီးနဲ႕ ဘုရင့္ေနာင္တို႕ထံမွာ အမႈထမ္းခဲ့ၾကသည္ဟု  ဆရာႀကီး ဦးဘသန္းရဲ႕ ေက်ာင္းသံုးျမန္မာ ရာဇ၀င္နဲ႕ အေျချပ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးသမိုင္း ပထမတြဲတိုတြင္ ေရးထားသည္။ ငဇကၤာ ေခၚ ဒီဘရစ္တိုမွာ  ေနာက္ပိုင္း လူသူလက္နက္ အင္အား ေတာင့္တင္းလာတဲ့အခါမွာ ေတာင္ငူဘုရင္ ကိုေရာ ရခိုင္ဘုရင္ကိုပါ ေထာင္ထားျခား နား႐ံုမက မုတၱစားနဲ႕ပူးေပါင္းၿပီး ေတာင္ငူကို လုပ္ႀကံခဲ့သည္။

ေတာင္ငူဘုရင္ နတ္သွ်င္ေနာင္ကို ဖမ္းဆီး၊ သံလ်င္ကိုေခၚသြားၿပီး ေနာက္ပိုင္း နတ္လွ်င္ေနာင္သည္ ပထမဆံုး ထင္ရွားသူ ျမန္မာ ကက္သလစ္ခရစ္ယာန္ျဖစ္လာပါသည္။  ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၉၇၅၊ (ေအဒီ-၁၆၁၅) တြင္ အင္း၀ဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာ (ေခၚ) အေနာက္ဖက္လြန္မင္းက သံလ်င္ကိုစံုဆင္းၿပီး ၀န္းရံ တိုက္ိခိုက္ ေအာင္ႏိုင္ျပီး၊ နတ္သွ်င္ေနာင္နဲ႕ ဒီဘရစ္တိုကို ကြပ္မ်က္ခဲ့သည္။  ေပၚတူဂီ စစ္သံု႕ပန္း (၄၀၀၀) ေက်ာ္ကို ဖမ္းဆီးၿပီး  ခ်င္းတြင္းျမစ္နဲ႕ မူးျမစ္ၾကား တ၀ိုက္က ရြာမ်ားတြင္ မိမိတို႕ ဘာသာကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ၿပီး အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ေစေၾကာင္း၊ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္ ထုတ္ EG. Harvey ရဲ႕ Outline of Burmes History ဆရာႀကီး ဦးဘသန္းရဲ႕ ေက်ာင္းသံုး ျမန္မာရာဇ၀င္နဲ႕ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလထုတ္ The Voice Catholic magzine တို႕မွာ ေတြ႕ရပါသည္။ 

ေနာက္ပိုင္း သာသနာျပန္႕ပြားေရးဌာနခ်ဳပ္က ေစလႊတ္လိုက္ေသာ အေနာက္တိုင္း ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား သာသနာျပဳလုပ္ငန္းမ်ားအား အင္း၀ဘုရင္ တနဂၤေႏြမင္းကလည္း ၾကည္ျဖဴစြာ ခြင့္ျပဳ႐ံုမက ဘုရားေက်ာင္း ေဆာက္ဖို႕ပါ ဘ႑ာေတာ္ထဲကေန လွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္။ ေအဒီ-၁၇၃၀ခုတြင္  သာသနာ ျပန္႕ပြားေရး ဌာနခ်ဳပ္အတြက္ ရဟန္းေတာ္မ်ားရွားပါးမႈေၾကာင့္ အခက္အခဲရွိလာပါတယ္။  ဘာနာဘိုက္ဘုန္းေတာ္ႀကီးဂါလီဇီယားကို ဆရာေတာ္ သိကၡာ တင္ေပးၿပီး ျမန္မာျပည္သာသနာေတာ္မွာ လုပ္ေဆာင္စရာ ရွိသမွ်ကို အသင္းဂိုဏ္းႀကီးရဲ႕ လက္ထဲ အျပည့္ အ၀ အပ္ႏွင္းေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီကစၿပီး ဘာနာဘိုက္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြ ျမန္မာျပည္ကို တစ္ဖြဲ႕ၿပီးတစ္ဖြဲ႕ ေရာက္လာၾကပါတယ္။

ထူးထူးျခားျခား မွတ္တမ္းတင္ေလာက္တာကေတာ့ ျမန္မာအကၡရာ ခဲစာလံုးကို စမ္းသပ္တီထြင္ၿပီး ေအဒီ-၁၇၇၆ Pope PiusVI လက္ထက္ ေရာမားၿမိဳ႕မွာ ပထမဆံုး ေအာင္ျမင္စြာ ပံုႏွိပ္ ႏိုင္ခဲ့တာပါ။ ဆရာေတာ္ Percoto ဆိုရင္ ပိဋိကတ္ (၃)ပံုထဲက တခ်ိဳ႕ကို Italian လို ဘာသာျပန္ဆို ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ 

စာေပတင္မက သာသနာအတြက္  ေအဒီ-၁၇၇၀ ခုႏွစ္ မံုလွရြာတြင္ ပထမဆံုး ရဟန္း ျဖစ္သင္ေက်ာင္းကို ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၿပီး ၁၇၉၃ တြင္ ျမန္မာ တိုင္းရင္းသားမွ ပထမဦးဆံုး ရဟန္းေတာ္ (၃)ပါးကို ေမြးထုတ္ ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ သူတို႕မွာ ခ်မ္းသာရြာ ဇာတိ Fr. Joseph ေမာင္ေမာင္ႀကီး၊ ေခ်ာင္း႐ိုးသား Fr. Andrew ေမာင္ကိုး နဲ႕ ရန္ကုန္က Fr. Ignatius di Britto တို႕ျဖစ္သည္။ အေသးစိတ္အေၾကာင္းမ်ားကို  Fr. A ကိုေလး (မံုလွ) ေရးသားျပဳစုေသာ "အင္း၀ေရာက္ ေျခရာမ်ား" စာအုပ္တြင္ ဖတ္႐ႈႏိုင္ ပါသည္။
၁၈၅၂ ခုႏွစ္ ဒုတိယ အဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္ပြဲအၿပီး စစ္ေျပၿငိမ္းေရးစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုရာတြင္ မင္းတုန္းမင္းႀကီးရဲ႕ ေစခိုင္း ခ်က္အရ Fr. Abbona နဲ႕ Fr. Tarolli တို႔သည္ ျမန္မာသံတမန္ဖက္မွ ပါ၀င္ ကူညီခဲ့ရ ေၾကာင္း ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ေမလ ထုတ္ The Guardian စာေစာင္တြင္ သမိုင္း ဆရာ Vivian Ba က ေဖာ္ျပထားသည္။ 


တျခား သာသနာျပဳ အသင္းဂိုဏ္းေတြမွာ ေတာင္ႀကီး၊ က်ိဳင္းတံုေဒသကို Italy ႏိုင္ငံက PIME (ေခၚ) ႏိုင္ငံရပ္ျခား သာသနာျပဳအသင္းဂိုဏ္း၊  ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ Ireland ႏိုင္ငံက St. Columban အသင္းဂိုဏ္း။ ပုသိမ္၊ ရန္ကုန္၊ မႏၲေလးနဲ႕ ခ်င္းေတာင္ကို MEP အဖြဲ႕စသျဖင့္ တာ၀န္ယူ ၾကသည္။ လူမႈေရးအဖြဲ႔မ်ားစြာလည္း ထူေထာင္ခဲ့ၾကသည္။
၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႕တြင္  ရန္ကုန္နဲ႕ မႏၲေလးကို Vicariate Apostolate (ေခၚ) အထူးေဒသအျဖစ္ ကေန Archdiocese (ေခၚ)ဂိုဏ္းခ်ဳပ္သာသနာႀကီးႏွစ္ခု အျဖစ္ တိုးျမႇင့္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။ ၁၉၉၈ မွာေတာင္ႀကီးက Archdiocese အျဖစ္တိုးျမႇင့္ သတ္မွတ္ခံရသည့္ အတြက္ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္သာသနာႀကီး (၃) ခုႏွင့္ ဂိုဏ္းအုပ္ သာသနာ (၁၃)ခု၊ စုစုေပါင္း (၁၆) ခုရွိေနပါသည္။ (R1)



ပရိတက္စတင့္ခရစ္ယာန္ သာသနာ
ရုိမင္ကက္သလစ္မ်ားမွာ ၁၆ရာစု ကတည္းက ျမန္မာျပည္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ျပီး၊ ပရိုတက္စတင့္မ်ားမ်ားမွာ ၁၈ရာစု တြင္မွ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ ပရိုတက္စတင့္ခရစ္ယာန္မ်ားမွာ ျမန္မာျပည္ကို အဂၤလိပ္တို႔ သိမ္းပိုက္သည္။ ၁၉၂၆ ပထမ အဂၤလိုဘားမီး စစ္ပြဲအျပီးတြင္ မ်ားျပားစြာေရာက္ရွိလာခဲ့ပါသည္။ 
အဂၤလန္အေျချပဳေသာ မက္သဒစ္အသင္းေတာ္၊ အဂၤလိကန္အသင္းေတာ္မ်ားမွာ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး ျမိဳ႔ၾကီးမ်ားတြင္ အေျခတက်၊ ေနရာရရွိေသာ္လည္း အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ႏွစ္ျခင္းအသင္းမွာ ေ၀းလံေသာ နယ္ျမိဳ႔၊ ေတာင္တန္းျပည္နယ္ မ်ားတြင္ သာသနာျပဳရသည္။

အေမရိကန္ႏွစ္ျခင္း သာသနာျပဳအဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ ဆရာယုဒႆန္ (Judson) မွာ အထူးထင္ရွားျပီး၊ ၁၈၁၃ တြင္ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာအဂၤလိပ္ အဘိဓါန္ (၁၈၅၂)၊ ျမန္မာခရစ္ယာန္က်မ္းစာကို ေဟလသ (ဂရိ)ႏွင့္ ေဟျဗဲ (ဂ်ဴးဘာသာ) တို႔မွ ျမန္မာဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုျခင္း (၁၉၃၄) ျပီးစီးခဲ့သည္။ ၂၀၁၃ တြင္ ျမန္မာႏွစ္ျခင္းအဖြဲ႔မွ ယုဒႆန္ျမန္မာျပည္ေရာက္ေသာ အႏွစ္၂၀၀ အထိမ္းအမွတ္ က်င္းပၾကမည္ျဖစ္သည္။ ကရင္(၁၈၂၈)၊ ရွမ္း (၁၈၆၁)၊ ကခ်င္(၁၈၇၆)၊ ခ်င္း(၁၈၈၆) သာသနာျပဳျခင္း 
စတင္ခဲ့သည္။




ယုဒသန္ (ခရစ္ ၁၇၈၈ -၁၈၅ဝ) 
ဆရာၾကီးယုဒသန္သည္ ဘိုးေတာ္ဘုရားလက္ထက္တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွေရာက္လာေသာ ခရစ္ယန္ သာသနာျပဳ ပုဂိၢဳလ္ျဖစ္သည္။ ယုဒသန္သည္ ျမန္မာနိဳင္ငံတြင္ အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္ကို စတင္တည္ေထာင္သူျဖစ္သည္။ ယုဒသန္သည္ ျမန္မာနိဳင္င့ ခရစ္ယန္ သာသနာေရး ဖက္၌သာမက စာေပဖက္၌ေသာ္၄င္း၊ နိဳင္ငံေရးဖက္၌ေသာ္၄င္း ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေလသည္။ ၁၈၁၃ ဇူလိုင္လ ၁၃ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႔သိုဆိုက္ေရာက္ေလသည္။
သာသနာျပဳရန္ ေရာက္လာၾကသည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ယုဒသန္တို႔သည္ ျမန္မာစကားကို တလံုးတပါဒမွ် မတတ္ၾက၊ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာစကားကို ဦးစြာၾကိဳးစားသင္ယူရသည္။ သိုျဖင့္ သံုးႏွစ္ သံုးမိုး ရွိလာေသာအခါ ယုဒသန္သည္ ျမန္မာသဒၾၶြါက်မ္းတေစာင္ကို ေရးသားျပဳစုျပီး ေလ၏။ ျမန္မာတို႔ အၾကားတြင္ သာသနာျပဳဖို႔ရန္ ျမန္မာတို႔၏ အယူဝါဒ အေလ့အလာ တို႔ကိုလည္း နားလည္ရေပဦးမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယုဒသန္သည္ ေလာကုတၱရာ စာေပမ်ားကို ေလ့လာဆည္းပူးရာ၊ ျမန္မာစကား ကဲ့သိုျဖစ္ေနေသာ ပါဠိ၊ သကၠတ စကားလံုးေပါင္း ေလးေထာင္ေလာက္ကို စုေဆာင္းမိေလသည္။ ထိုစကားလံုး မ်ားကို အကၡရာဝလိစဥ္၍ ျမန္မာအနက္ ေပးကာ ပါဠိ - ျမန္မာ အဘိဓာန္ကို စတင္ျပဳစုေလသည္။ ထိုအဘိဓာန္တြင္ ပါေသာ ျမန္မာ စကားလံုး မ်ားကို တဖန္ အကၡရာ ဝလိစဥ္ကာ အဂၤလိပ္ အနက္ေပး၍ ပဌမျမန္မာ-အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္ငယ္ကို ဆက္လက္ ျပဳစုျပန္သည္။
၁၈၂၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ၂၈ရက္ေန႔တြင္ ေဒါက္တာပရိုက္စ္သည္ အင္းဝျမိဳ႔ေတာ္ရွိ ဘၾကီးေတာ္မင္းတရားၾကီးထံ အခစားဝင္ေရာက္ရန္ ဆန္တက္ရာတြင္ ယုဒသန္လည္း စကားျပန္အျဖစ္ ဒုတိယအၾကိမ္ လိုက္ပါသြား ျပန္ေလသည္။  မင္းတရားၾကီးကယုဒသန္အား ေနျပည္ေတာ္၌ ေနထိုင္ရန္ ေျမတကြက္ ေပးသနားေတာ္ မူသည္။ ထိုေနာက္ ယုဒသန္ သည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ သိုစုန္ဆင္းခဲ့သည္။

ယုဒသန္သည္ ျမန္မာမွဴးမတ္ ေဆြေတာ္ မ်ိဳးေတာ္တို႔ႏွင့္ သင့္ျမက္ေအာင္ ေပါင္းသင္း၍ သူ၏ဇနီးက ေက်ာင္း တေက်ာင္းဖြင့္ကာ အပ္ခ်ဳပ္ အတတ္နွင့္ စာေရး စာဖတ္ တို႔ကိုသင္ၾကား ေပးသည္။ ယုဒသန္သည္ စၾတာ မင္းကေလးေခၚ ေညာင္ရမ္းမင္းသားထံ မျပတ္ခစားသည္။ ခဲေပါင္ျမိဳ႔စား ဝန္ၾကီး ဦးေရႊလူ၊ ျမဝတီမင္းၾကီးဦးစ ႏွင့္ မကၡရာ မင္းသားၾကီးတို႔ ထံတြင္လည္းဝင္ထြက္ ေလသည္။ 

ယုဒသန္ျပန္ဆိုေသာ ဓမၼသစ္က်မ္းကို ၁၈၃၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႔၊ သာသနာပိုင္ပံုႏုိပ္တုိက္၌ ပထမဦးဆံုးအၾကိမ္ ရိုက္ႏွိပ္ခဲ့သည္။ ဓမၼေဟာင္းက်မ္းကိုလည္း ဆက္လက္ျပန္ဆိုခဲ့ရာ ၁၈၃၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ပံုႏိုပ္ျပီးစီးေလသည္။ ဦးစြာ ယုဒသန္၏ အၾကံမွာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အဘိဓာန္နွင့္ ျမန္မာ-အဂၤလိပ္ အဘိဓာန္ ႏွစ္ေစာင္ကို တအုပ္တည္း ပံုႏွိပ္ထုတ္လုပ္ရန္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္ ၁၈၂ဝ ခုႏွစ္ကျပဳစုခဲ့ေသာ အဘိဓာန္မွာ မျပည့္စံုသျဖင့္ ၁၈၄၂ ခုႏွစ္တြင္ အဘိဓာန္ကို ႏွစ္ေစာင္ခြဲ၍ စတင္ျပဳစုေလသည္။ အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ကို ၁၈၄၉ ခုႏွစ္ ဇႏၡဝါရီလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ အျပီးသတ္သည္။ ထို႔ေနာက္ အဘိဓာန္ကို ဆက္လက္ျပဳစုေနခိုက္ မက်န္းမမာျဖစ္လာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၈၅ဝ ခုႏွစ္ ဧျပီလ ဂ ရက္ေန႔တြင္ ယုဒသန္သည္ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႔မွ သေဘၤာျဖင့္ ပင္လယ္ခရီး ထြက္သြားရာ ဧျပီလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ကြယ္လြန္ေလသည္။ ယုဒသန္၏ အေလာင္းကို ပင္လယ္ျပင္တြင္ေရျမွတ္သျဂိဳလ္လိုက္ၾကသည္။
ျမန္မာစြယ္စံုက်မ္း အတြဲ ၁ဝ၊ (၁၉၆၆) စာမ်က္နွာ Burmese Encyclopedia  Vol10, P-433 (Publsihed in 1966) တြင္ေဖၚျပထားေသာ ဆရာယုဒႆန္ ျမန္မာျပည္ ၃၅ႏွစ္ခရီးစဥ္ ႏွင့္ ျမန္မာႏွစ္ျခင္းသာသနာမွတ္တမ္းကို ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ (R3)




အျခားအသင္းေတာ္မ်ားစြာ ၁၉၇၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေအဂ်ီအသင္းေတာ္မ်ား ေခတ္စားလာသည္။ ယခုအခါ ပရိုတက္စတင့္မ်ားသာမက ရိုမင္ကက္သလစ္ သင္းေတာ္မ်ားစြာသည္ သီဆိုခ်ီးမြမ္းျခင္းကို ကိုးကြယ္၀တ္ျပဳအစည္းအေ၀း မစမွီတြင္ စတင္လုပ္ေဆာင္လာၾကသည္။

၁၉၆၆ တြင္ ေတာ္လွန္ေရးအစိုးရမွ ခရစ္ယာန္ မစ္ရွင္ေက်ာင္းအားလံုးကို ျပည္သူပိုင္သိမ္းျပီး၊ ႏိုင္ငံျခားသား မစ္ရွင္လုပ္ကိုင္သူ သာသနာျပဳဆရာမ်ားကို ေနထိုင္ခြင့္မျပဳေတာ့ပါ။ ျမန္မာအသင္းေတာ္မ်ား ႏိုင္ငံျခားအဆက္အသြယ္မရွိပဲ ျပည္တြင္းတြင္ ရပ္တည္ခဲ့ရသည္။ Baptists, 
Assemblies of God, Methodists and Anglicans မ်ားသည္ အင္အားၾကီးအသင္းေတာ္မ်ားအျဖစ္ ရွိေနၾကေနၾကၾကပါသည္။

ခရစ္ယာန္အမ်ားစုမွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားျဖစ္ေသာ ခ်င္း၊ ကရင္၊ ကခ်င္၊ လီစူး၊ လာဟူ စသည္တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ CIA Factbook တြင္ ေဖာ္ျပထားခ်က္မွာ ျမန္မာျပည္၏ ေလးရာႏႈန္းေသာ (၂ဒသမ၄သန္းခန္႔) ခရစ္ယာန္လူဦးေရ ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ပရိုတက္စတင့္ ၃ရာႏႈန္း ႏွင့္ 
ရိုမင္ကက္သလစ္ ၁ရာႏႈန္း တို႔ျဖစ္သည္။ အဂၤလိကန္ Anglican Communion အရ ၂၀၀၆ တြင္ အသင္း၀င္ ၆၂၀၀၀ ရွိျပီး၊ ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္ Myanmar Baptist Convension စာရင္းအရ ပရိုကတ္စတင့္ခရစ္ယာန္အားလံုး၏ တစ္၀က္ခန္႔မွာ ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္မ်ားျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏွစ္ျခင္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွတ္တမ္း ၂၀၀၆ အရ အသင္းသားဦးေရ ၆သိန္းေက်ာ္ 662,834 ႏွင့္ အသင္းေတာ္ 3905 ရွိသည္ဟု သိရသည္။ (R4) ကခ်င္လူမ်ိဳးစု (ဂ်ိန္ေဖာ၊ ရ၀မ္၊ လီစူး ..စသည္တို႔မွာ
လူဦးေရမွာ ၁သန္း၂သိန္းခန္႔ရွိျပီး၊ ၉၀ရာႏႈန္းမွာ ခရစ္ယန္ျဖစ္သည္ဟု မွန္းဆၾကသည္။ ကရင္လူမ်ိဳးစု (စေကာ၊ ပိုး၊ ကယား..) တို႔ လူဦးေရမွာ၂သန္း၂သိန္း ခန္႔မွ တစ္၀က္ခန္႔သည္လည္းေကာင္း၊ ခ်င္းလူမ်ိဳးစု လူဦးေရ ၈သိန္းေက်ာ္မွ ၈၀ရာႏႈန္းမွ်သည္လည္းေကာင္း ခရစ္ယာန္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆပါက ခရစ္ယာန္စုစုေပါင္းသည္ ၂ဒသမ၄သန္းမက ရွိႏိုင္ပါသည္။ စနစ္တက် စာရင္းေကာက္ယူျခင္း မရွိေသးေသာေၾကာင့္  ထိုစာရင္းမ်ားမွာ ခရစ္ယာန္လူဦးေရစာရင္းမွာ ခန္႔မွန္းေခ်ျဖစ္သည္။ (R4)


ျမန္မာ Council of Churches တြင္ အသင္းေတာ္မ်ားႏွင့္ခရစ္ယာန္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖၚျပထားသည္။ (R2) 

Member Churches of MCC 
The followings are the member churches of MCC:
01.     Myanmar Baptist Convention (member of CCA & WCC)
02.     Church of the Province of Myanmar
03.     Methodist Church, Upper Myanmar
04.     Mara Evangelical Church
05.     Presbyterian Church of Myanmar
06.     Methodist Church, Lower Myanmar
07.     Independence Presbyterian Church of Myanmar
08.     Lutheran Bethlehem Church
09.     St. Gabriel’s Congregational Union Church
10.     Salvation Army, Myanmar Region
11.     Self-Supporting Kayin Baptist Mission Society (SSKBMS)
12.     Lisu Christian Church of Myanmar(LCC)
13.     Evangelical Free Church of Myanmar
14.     Independent Church Home Mission,

There are eight major ethnic racial/national groups, such as Bamar, Chin, Kachin, Kayah, Kayin, Mon, Rakhine, Shan, etc. There are also significant populations of Chinese and Indians. The Bamars are the majority ethnic national group making up about 60% of the Population.
All the other seven minority groups are distributed into less than 35% as there are about 5% Chinese and Indians. Most of the ethnic groups are hill tribes and rural peoples. It is estimated that there are about 87% Buddhists (Theravada), 6%Christians,4% Muslims,1% Hindus and 2% others. The Christian population has membership from all ethnic national groups, however, over 90% Christians are made up by Kayins, Kachins, Chins, and Kayahs. There are very few Christians among
Bamars, Rakhine, Shan and Mon who have strong Buddhist backgrounds.

Co-operating National Ecumenical Bodies 
1.     Nation Council of YMCAs of Myanmar
2.    National YWCA
3.     Bible Society of Myanmar
4.    Christian Literature Society of Myanmar
5.    Association for Theological Education in Myanmar (ATEM)
6.    Myanmar Christian Health Workers’ Service Association(MCHWSA)
7.    Myanmar Christian Leprosy Mission
8.    Myanmar Youth for Christ(MYFC)
9.    National Ecumenical Church Loan Fund (ECLOF) of  Myanmar
10. The Gideons International Myanmar
11. The Myanmar Christian Women Temperance Union


ျမန္မာႏိုင္ငံခရစ္ယာန္ဟုဆိုရာတြင္ Myanmar Council of Churches ကို ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳထားသည့္ MCC သည္ ပရိုတက္စတင့္မ်ား“ အစဦးအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၆၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အျခားေသာ သီးျခားခရစ္ယာန္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားစြာ ရွိလာပါသည္။အဓိကအဖြဲ႕အစည္းႀကီးႏွစ္ခု ရွိေသးပါသည္။ (၁) ျမန္မာႏိုင္ငံဧ၀ံေဂလိမိတ္သဟာယအဖြဲ႕ Myanmar Evangelical Christian Fellowship(ဆရာဦးမ်ဳိးခ်စ္၊ ဆရာ ရာဘြဲ႕၊  ေဒါက္တာေအာင္မန္းႏွင့္ အျခားေခါင္းေဆာင္မ်ားပါ၀င္သည့္ အဖြဲ႕) (၂) ျမန္မာႏိုင္ငံ ဧ၀ံေဂလိပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႕ MCMC (ဆရာဦးတင္ေမာင္ထြန္း၊ ဆရာဦးေအာင္သက္ညြန္႔ ပါ၀င္သည့္အဖြဲ႕) ၎ျပင္ ဆရာေဒဗစ္ရိုးမိုဦးေဆာင္ခဲ့သည့္ Yang Crusade (MYC)၊ Evangelical Baptist Church, ဆရာေရာ္ဗင္ခိုင္တို့၏ အဖြဲ႕အစည္း စသည္ျဖင့္ မ်ားစြာ ရွိေနေသးေၾကာင္းသိရပါသည္။ ထိုအဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ ခရစ္ယာန္ဦးေရလည္း မ်ားစြာရွိပါသည္။ 

ပရိုတက္စတင့္ခရစ္ယာန္မ်ားတြင္  MCC ဟူေသာ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ ခရစ္ယာန္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အျပင္ ထိုအဖြဲ႕ထဲ၌ မပါ၀င္ေသာ ဧ၀ံေဂလိအသင္းေတာ္၊ အဖြဲ႕အစည္း အသင္းေတာ္မ်ားစြာလည္း ရွိၾကပါသည္။ ။

The End..